هر انسانی در سه جبهه جنگ با بيگانه‌ها، جنگ با هوس و جنگ با عقل حضور دارد که در این مراحل می تواند از دعا کمک بگیرد.
به گزارش پایگاه عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت به نقل از اسراء نیوز،آیت الله جوادی آملی در درس اخلاق هفتگی خود که در محل نماز خانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد، به اهمیت دعا و تاثیر آن در زندگی انسان پرداخت.
ایشان با بیان این که هر انسانی در سه جبهه در حال جنگ است؛ جبهه اول جنگ با بيگانه‌هاست که از آن تعبیر به جهاد اصغر می شود، جبهه دوم جنگ با هوس است که از آن به جهاد اوسط یاد می شود و جبهه سوم جنگ با عقل است که ما را به قلب می رساند یعنی جهاد اکبر؛ در هر سه این جبهه ها انسان می تواند از دعا کمک بگیرد اما دعاها در این سه مرحله یکسان نیست.
آیت الله جوادی آملی اظهار داشت: دعا سلاح و اسلحه است، هم اسلحه جنگ اصغر است هم اسلحه جنگ اوسط هم اسلحه جنگ اکبر؛اما گاهی انسان دعا می کند که فلان بيمار را شفا بده، مشکل فلان شخص را برطرف کن و گاهي مي‌بينيد مانند دعاي روز نهم و دهم ماه مبارک رمضان که خدا را به محبّتش قسم مي‌دهد، خدايا به دوستي تو, اي کسي که مورد آرزوي عاشقان و مشتاقان هستی، آرزوی ما لقای توست، اين دعاها با همدیگر خيلي فرق مي‌کند.
ایشان با اشاره به دعاي امام سجاد(سلام الله عليه) براي مرزداران و نظامیان، گفت: در جهاد اصغر تلاش و کوشش اين است که نظام طاغوت رخت بربندد و نظام الهي مستقر شود. امام سجاد(سلام الله عليه) در صحيفه نوراني سجادیه براي مرزداران دعا مي‌کند که "خدايا مرزداران، نظاميان، ارتشيان و آنهايي که دارند امنيت مرز و کشور را تأمين مي‌کنند تأييد و حفظشان کن، ياد دنيا را از دل‌هاي اينها بيرون ببر و ياد خودت و آخرت را در دل‌هاي اينها مستقر بفرما"! اين دعاي امام سجاد که بخش خاصّي از صحيفه سجاديه را تشکيل می دهد براي جهاد اصغر است.
وی به تاثیر دعا در رفع رذایل اخلاقی اشاره کردند و اظهار داشت: در مساله رفع رذايل اخلاقي نیز ادعيه فراواني وجود دارد که در این ادعیه صبر و شکر و ذکر و امثال اینها را از خداي سبحان مسئلت مي‌کنيم. در صحنه جهاد اوسط که جهاد نفس نام دارد و اکبر بودنش هم نسبي است نه نفسي و اگر پيامبر(عليه و علي آله آلاف التحيّة و الثناء) فرمود شما از جهاد اصغر فارغ شديد به جهاد اکبر آمديد اين اکبر نسبي است نه نفسي, در این جهاد انسان با نفس مبارزه مي‌کند و مي‌کوشد که آن نظام طاغوتي امّارهٴ بالسوء را براندازد و يک نظام الهي امّارهٴ بالحُسن را مستقر کند.
آیت الله جوادی آملی در تشریح وجه تمایز جهاد اکبر با جهاد اصغر و جهاد اوسط بیان داشت: در جهاد اکبر که در حقيقت اکبرِ نفسي است، بين عقل و قلب تلاش و کوشش است و به اصطلاح بين حکمت و عرفان نزاع است. عقل مي‌گويد بايد فهميد و قلب مي‌گويد بايد ديد، فهميدن با مفهوم مشکل حل نمي‌شود.
ایشان ادامه داد: اگر ما از جهاد اصغر و اوسط فارغ شديم به وادي جهاد اکبر با ريافتيم آن‌جا خواستهٴ ما ادلال است نه نياز، ما آن‌جا چيزي جز شهود او نمی خواهیم.
وی با ذکر حدیثی از پیامبر اسلام، یکی از فلسفه های عبادت را رسیدن به مقام احسان دانستند و گفت: عبادت براي اين است که به مقام احسان برسيم و احسان عبارت از این است که انسان به گونه ای معبود را عبادت کند که گويا او را مي‌بيند که این مقام مشاهده است و اگر ببیند که در مشهد و مرئای خداست و خدا او را می بیند مقام مراقبة است.
آیت الله جوادی آملی در بیان فرق بین مراقبت در مرحله جهاد اوسط و جهاد اکبر، ابرازداشت: اینکه انسان ببيند که در مشهد و در مرئاي خداست و خدا او را مي‌بيند اين مي‌شود مراقبة, اما اين مراقبة در مرحله سوم و جهاد اکبر غير از آن مراقبت اخلاقي جهاد اوسط است. مراقبت اخلاقي اين است که مواظب باشيم کسي خلاف نکند, دروغ نگويد, معصيت نکند, مراقب خودش باشد اين مراقبت در قبال محاسبه و مشارطه و امثال ذلک است. اما مراقبة در جهاد اکبر يعني بداند و ببيند که خدا رقيب اوست. اين شخص وارد مراحل ديگري مي‌شود که سعي مي‌کند غير خدا را نبيند آن وقت اين راحت خواهد بود اين وقتي وارد آن وادي اَيمن شده و مي‌تواند دست عده‌اي ديگر را نیز بگيرد.
ایشان با تذکر اینکه انسان نباید خود را ارزان بفروشد، تصریح کرد: شما به اندازه بهشت مي‌ارزيد؛ خود را به کمتر از بهشت نفروشيد که مغبون مي‌شويد. بهشت هم يعني سعادت ابد، حال ما اگر بخواهيم نياز و ناز داشته باشيم، راه باز است و اگر بخواهيم بگوييم به ما اين بده، آن بده و خدایا خودت را به ما نشان بده، هم راه باز است.